شاید به نظرتان برسد که درپوش رادیاتور نقش مهمی را در سیستم خنک‌کننده‌ی وسیله‌ی نقلیه‌ی شما ایفا نمی‌کند. در این مقاله ما اهمیت نقش این جزء از سیستم را بررسی می‌کنیم. ولی قبل از پرداختن به کارکرد درب (یا درپوش) رادیاتور، باید کمی با کارکرد کلی سیستم رادیاتور آشنا شویم.
سیستم رادیاتور
رادیاتور خودرو به عنوان نوعی مبدل حرارتی عمل می‌کند و گرمای اضافی را از مایع خنک‌کننده‌ی موتور به هوا منتقل می‌کند. رادیاتور دارای لوله‌هایی است که مایع خنک‌کننده را حمل می‌کنند. علاوه بر این دارای یک درپوش محافظ (که در واقع یک شیر تنظیم فشار است) و یک مخزن در هر طرف برای سرریز شدن مایع خنک‌کننده نیز هست. لوله‌های حامل مایع خنک‌کننده معمولاً دارای یک توربولاتور هستند که مایع درون لوله را به حرکت در می‌آورد. به این ترتیب، مایع خنک‌کننده به هم زده می‌شود و تمام سیال به طور مساوی خنک می‌شود و فقط آن بخش از مایع که در کناره‌های لوله ها لمس می‌شود خنک نمی‌شود. با ایجاد تلاطم در داخل لوله‌ها، می‌توان از مایع به طور موثرتری استفاده کرد.
کارکرد درپوش رادیاتور
هنگامی که مایع خنک‌کننده بیش از حد گرم می‌شود، منبسط می‌شود و این امر باعث می‌شود که مایع تحت فشار زیادی قرار گیرد. وقتی این مایع وارد رادیاتور می‌شود، فشار حتی بیشتر از پیش می‌شود زیرا مایع در یک فضای بسته قرار می‌گیرد. درپوش رادیاتور به عنوان سوپاپ آزادی عمل می‌کند که در نقطه‌ی حداکثر فشار باز می‌شود. معمولاً این مقدار در تراکم ۱۵ پوند بر اینچ مربع (psi) تنظیم می‌شود. وقتی فشار مایع درون رادیاتور از psi 15 بیشتر شود، شیر را مجبور به باز شدن می‌کند، اجازه می‌دهد گرما خارج شود و مایع خنک‌کننده‌ی اضافی به مخازن دو طرف رادیاتور سرریز کند. هنگامی که رادیاتور خنک می‌شود، مایع خنک‌کننده‌ی موجود در مخازن سرریز مجدداً به پمپ مکیده می‌شود و مسیر خود را از طریق سیستم خنک‌کننده ادامه می‌دهد.
سیستم باز در رادیاتورهای قدیمی
در سیستم بازِ موجود در وسایل نقلیه قدیمی، فشار اضافی از طریق لوله‌ی سرریز به جو می‌پیوندد. با ورود هوا از طریق لوله‌ی سرریز، مایع خنک‌کننده از دست می‌رود.
سیستم بسته در رادیاتورهای جدید
در این سیستم، وقتی مایع خنک‌کننده منبسط می‌شود، از طریق لوله‌ی سرریز به مخزن می‌رود. حالا درپوش به عنوان یک رفع‌کننده‌ی خلاء و یک شیر سیفونی کار می‌کند. از آن‌جا که موتور در حال خنک شدن است، سیال خنک‌کننده نیز منقبض می‌شود، و این باعث می‌شود که دوباره به داخل رادیاتور کشیده شود.
علائم خرابی معمول درپوش رادیاتور
نشتی مایع خنک‌کننده
اگر درپوش رادیاتور گیر کند، مایع نمی‌تواند آزاد شود. این امر باعث ایجاد فشار در داخل رادیاتور و نشت یا باز شدن شلنگ می‌شود. اگر در نزدیکی رادیاتور یا درپوش رادیاتور متوجه وجود مایع خنک‌کننده شدید، به طور واضح مایع خنک‌کننده نشتی دارد. بررسی کنید که آیا در رادیاتور سوراخی وجود دارد یا این‌که درپوش فرسوده یا آسیب دیده به نظر می‌رسد. اگر چنین است، درپوش را تعویض کنید.
سرریز شدن مخزن
مایع خنک‌کننده با انبساط به مخزن حرکت می‌کند. درپوش با فشار آزاد می‌شود و خنک‌کننده به سمت مخزن رانده می‌شود. اگر درپوش بدی داشته باشید، خنک‌کننده خیلی سریع آزاد می‌شود و باعث به جوش آمدن مخزن می‌شود.
وجود هوا در سیستم خنک‌کننده
وقتی درپوش شما به درستی آب‌بندی نشود، هوا وارد سیستم خنک‌کننده می‌شود. این امر باعث می‌شود تا حباب‌های هوا به داخل شبکه، ترموستات و شلنگ‌های رادیاتور وارد شوند. در نتیجه موتور شروع به گرم شدن می‌کند، زیرا نمی‌تواند دمای ثابت را حفظ کند.
نتیجه‌ی خرابی درپوش رادیاتور
با به‌وجود آمدن اختلال در کارکرد سیستم خنک‌کننده، خرابی درپوش می‌تواند باعث شود که موتور بیش از حد گرم شود. اگر متوجه شدید موتور شما داغ کرده‌است، فقط زمانی زیر کاپوت خود را نگاه کنید که موتور را مدتی‌ست خاموش کرده‌اید. با این کار، وقتی موتور را بررسی می‌کنید خنک است. همان‌طور که آن را بررسی می‌کنید. اگر در نزدیکی درپوش رادیاتورْ مایعِ خنک‌کننده مشاهده کردید، ممکن است به درپوش آسیبی رسیده باشد یا مشکلی داشته باشد. این مورد را بررسی کنید و در صورت لزوم آن را جایگزین کنید. از آن‌جا که درپوش رادیاتور بسیار مهم و نسبتاً ارزان است، بهتر است در تعویض آن سهل‌انگاری نکنید.
